नेपालमा नायिकाहरूको स्थान, परिश्रम र सामाजिक इज्जत

आशा भुषाल-

नेपालमा नायिकाहरूको स्थान, परिश्रम र सामाजिक इज्जत*

नेपालको चलचित्र, टेलिभिजन र डिजिटल क्षेत्रमा महिलाहरूको भूमिकामा विगत केही दशकमा उल्लेखनीय विकास आएको छ। तर नायिकाहरूको स्थान, परिश्रम र सामाजिक सम्मान अझै पनि परम्परागत सोच, लैङ्गिक असमानता, र प्रचारमाध्यमहरूका कारण विवादास्पद र चुनौतीपूर्ण बनेको छ।

नायिकाहरूको स्थान: अवसर र सीमाहरू

नेपालको फिल्म उद्योगमा महिला कलाकारहरू अहिले मुख्य भूमिकामा आउने, कथा बोक्ने र समाजलाई प्रभावित गर्ने ठाउँमा छन्। तारा, रेखा थापा, प्रियंका कार्की, स्वस्तिमा खड्का, मिरुना मगर लगायतले मुख्यधारा फिल्मलाई उचाइमा पुऱ्याएका छन्।

तर, अझै पनि:

– धेरै स्क्रिप्टहरूमा नायिकालाई “ग्ल्यामर आइटम” को रूपमा मात्र प्रयोग गरिन्छ।
– निर्देशक र निर्माता प्रायः नायकप्रति केन्द्रित स्क्रिप्ट तयार गर्छन्।
– महिला कलाकारहरूले “लिडर”, “एक्सन हिरोइन” वा “विचार बोकेको पात्र” कमै पाउँछन्।

—

परिश्रम: पर्दा पछाडि देखिने नदेखिने मेहनत

नायिकाहरूले अभिनय मात्र होइन, डान्स, फिटनेस, ब्रान्डिङ, समाजसेवा, आफ्नै सीमित बजेटमा काम, र कहिले काँही पुरुष सहकर्मीको अपेक्षाभन्दा दोब्बर मेहनत गर्नुपर्छ।

– फिल्म प्रमोशन देखि *सोशल मिडिया दबाब*सम्म उनीहरूमा ठूलो तनाव हुन्छ।
– उनीहरूले सहरदेखि ग्रामीण क्षेत्रसम्म सांस्कृतिक कार्यक्रमहरूमा सहभागिता जनाउने गर्दछन् – दैनिक सयौं किलोमिटर यात्रा, रातभर प्रस्तुति, अनि भोलिपल्ट फेरि काम।

—

इज्जत र सामाजिक दृष्टिकोण

नेपालको समाज अझै पनि नायिकालाई “सार्वजनिक महिला” भनेर हेर्ने सोचमा अल्झिएको देखिन्छ। धेरैले उनीहरूको पहिरन, बोली, वा व्यक्तिगत सम्बन्धलाई नै आचरणको मापदण्ड बनाउँछन्।

मुख्य चुनौतीहरू:

– अफवाह र चरित्र हत्या सामाजिक सञ्जालमा तुरुन्तै फैलिन्छ।
– केही सञ्चारमाध्यमहरूले व्यक्तिगत जीवनमा अनावश्यक घुसपैठ गर्छन्।
– दर्शक र समाजले अझै पनि “सुधारिएको परिवार” वा “सजिलो चरित्र” अनुसार मात्र अभिनेत्रीको सम्मान निर्धारण गर्ने प्रवृत्ति राखेको देखिन्छ।

—

सकारात्मक परिवर्तनहरू

– नयाँ पुस्ताले नायिकाहरूको क्षमता र प्रतिभालाई सम्मान गर्न थालेको छ।
– डिजिटल प्लेटफर्म (YouTube, TikTok, Instagram) ले अभिनेत्रीहरूलाई आफ्नो आवाज र विचार व्यक्त गर्ने स्वतन्त्रता दिएको छ।
– फिल्म मेकर र लेखकहरूले महिला केन्द्रित फिल्म (जस्तै “नाइँ नभन्नु ल ५”, “झिंगे दाउ”, “पलाँस”, “छक्का पञ्जा”) बनाउन थालेका छन्।

—

निष्कर्ष

नेपालमा नायिकाहरूको परिश्रमलाई अझै पर्याप्त रूपमा मूल्याङ्कन गरिएको छैन। यिनीहरूले समाजलाई मनोरञ्जन मात्र होइन, सांस्कृतिक अभिव्यक्ति, सामाजिक सन्देश र देशको गौरव प्रस्तुत गरिरहेका छन्।
तर यो स्थानसम्म आइपुग्न उनीहरूले धेरै संघर्ष, निष्ठा र धैर्य देखाएका छन्।
अब समय आएको छ – हामि नायिकाहरूलाई ग्ल्यामर भन्दा बढी प्रतिभा र योगदान का आधारमा सम्मान दिनुहोस ।